زنجیره تامین و اجزای آن
بیش از سه دهه است که بحث مدیریت زنجیره تأمین مطرح شده است و براساس آمار و ارقام موجود، کشورها و سازمان‌هایی که این دانش را به کار گرفته‌اند پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه‌های مربوطه داشته و سود سرشار و صرفه‌جویی‌های کلان مالی از بابت به‌کارگیری این نگرش نصیبشان شده است. در ادامه به شرح مباحث مربوط به مدیریت زنجیره تامین خواهیم پرداخت.
تعریف زنجیره تأمین
زنجیره تأمین شامل تمام فعالیت‌هایی است که به‌منظور ارائه محصولات و یا خدمات به مشتری نهایی انجام می‌شود. بر این اساس، کلیه فعالیت‌های مربوط به جریان مواد و کالا و تبدیل آن‌ها از مرحله تهیه مواد اولیه تا تحویل کالای آماده به مصرف‌کننده نهایی و جریان‌های اطلاعاتی مربوطه، در این حوزه قرار می‌گیرد.
زنجیره تأمین موجودیتی پویا بوده که جریان‌های اطلاعات، محصولات و مالی را در درون خود دارد. واژه زنجیره تأمین بیانگر جریانی از مواد و محصولات، اطلاعات و پول می‌باشد که از مشتریان به خرده‌فروشان، سپس به توزیع‌کنندگان/عمده‌فروشان، سپس به تولیدکننده محصول نهایی و نهایتاً به تأمین‌کنندگان و برعکس جریان دارد.
اجزای زنجیره تأمین
عناصر و اجزای زنجیره تأمین عبارتند از:
- تأمین‌کنندگان مواد و قطعات
- سازندگان
- توزیع‌کنندگان
- عمده‌فروشان
- خرده‌فروشان
- مصرف‌کنندگان نهایی.
به این نکته توجه داشته باشید که هریک از این اجزا و عناصری که نام بردیم وظایف خاص خود را دارند.
سیستم مدیریت زنجیره تأمین
سیستم مدیریت زنجیره تأمین را می‌توان همچون چراغ راهنمایی دانست که اعضای زنجیره مانند چراغ‌های قرمز، زرد و سبز هستند. در صورتیکه بخواهیم وضعیت ترافیک را بهینه کنیم، بهینه‌سازی تنها یک چراغ (مثلاً چراغ سبز) نه‌تنها نمی‌تواند منجر به بهینه شدن ترافیک گردد بلکه ممکن است باعث سردرگمی بیشتر در وضعیت ترافیک نیز شود.
در زنجیره تأمین نیز به همین صورت، اگر تک‌تک اعضا به‌صورت مستقل به بهینه کردن وضعیت خود بپردازند، نه‌تنها ممکن است باعث بهینه شدن کل وضعیت زنجیره نشود بلکه ممکن است چالش‌های جدی نیز در کارکرد زنجیره (که خود اعضا نیز جزو زنجیره هستند و ناخودآگاه از عدم کارکرد صحیح زنجیره متضرر می‌شوند) به وجود آورد.
زنجیره تأمین و مدیریت آن اهداف و مزایایی را به دنبال دارد که برای اطلاع بیشتر از آن می‌توانید مقاله «مدیریت زنجیره تأمین چیست» را مطالعه کنید.